تعیین هم زمان متادون و مواد جانبی آن با استفاده از روش های کروماتوگرافی

چکیده در تولید دارو تهیه ی محصول با بازده ی 100 درصد بسیار نادر است. به طور معمول محصولات جانبی، مواد تخریب شده، مواد اولیه یا حدواسط ها در محصول تولید شده باقی می مانند. از آن جایی که حضور ناخالصی در محصولات دارویی بر خواص فیزیکی و پایداری آن موثر است، لذا شناسایی و جداسازی و تعیین آن ها ضروری می باشد. در این تحقیق روشی جدید بر پایه ی کروماتوگرافی گازی (gc) برای تعیین هم زمان متادون به همراه ناخالصی های آن ارائه شد. شناسایی ناخالصی ها توسط دو روش افزایش استاندارد ناخالصی های موجود به محلول متادون و طیف های جرمی ثبت شده در روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از تفسیر طیف های جرمی به دست آمده متادون دارای سه ناخالصی در زمان های بازداری 96/0، 91/0 و 88/0 نسبت به زمان بازداری خود بوده، که به ترتیب به والرونیتریل، -اتیلیدین- 1و5- دی متیل-3و3- دای فنیل-پیرولیدین (eddp) و ایزومتادون نسبت داده شد. این در حالی است که کروماتوگرام متادون هیدروکلراید این ناخالصی ها را نشان نمی داد. علاوه براین از روشی جدید بر پایه ی کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (hplc) نیز جهت تعیین متادون و ناخالصی های آن استفاده شد. کروماتوگرام های حاصل دو ناخالصی را در زمان های بازداری 69/0 و 58/0 نسبت به زمان بازداری متادون نشان می داد. در این روش شناسایی ناخالصی ها با افزایش استاندارد ناخالصی های در دسترس انجام شد. بر اساس نتایج حاصل ناخالصی زمان نسبی 69/0 به والرونیتریل نسبت داده شد. اعتبار روش برای هر دو روش پیشنهادی gcو hplcبا رسم منحنی کالیبراسیون، تعیین ضریب همبستگی خطی (r2)، حد تشخیص (lod)، حد کمی(loq)، استقامت و همچنین دقت و صحت روش گزارش گردید. منحنی کالیبراسیون در روش gcبا استفاده از هفت غلظت از محلول متادون (200، 500،700، 1000، 1200 و 1500 g ml-1µ2000) رسم شد. این منحنی در فاصلهی 200 تا g ml-1? 2000 خطی بود. ضریب همبستگی برابر 9923/0 و lodو loqروش به ترتیب برابر 86 و?g ml-1200گزارش گردید. دقت و صحت درون روز و بین روز به ترتیب در دامنه ی 5/0 تا % 0/3 و 97 تا %105 به دست آمد.منحنی کالیبراسیون در روش hplcبا استفاده از ده غلظت از محلول متادون (5، 10، 50، 100، 200، 250،500، 700،900 و g ml-1µ1500) رسم شد. منحنی در فاصله ی 5 الی ?g ml-11500 خطی بوده و ضریب همبستگی برابر 9995/0،حد تشخیص روش 9/1 و حد کمی روش ?g ml-15 گزارش شد. دقت و صحت درون روز و بین روز به ترتیب در رنج 3/0 تا %4/2 و 99 تا %105 به دست آمد. در بخش دیگری از این تحقیق به بررسی پایداری متادون به عنوان محصول ناخالص و مقایسه ی آن با متادون هیدروکلراید خالص پرداخته شد. براساس استاندارد مجمع مذاکره بین المللی (ich) برخی از آزمون های پایداری (تحت شرایط اسیدی، قلیایی، خنثی، اثر گذشت زمان، دما، اکسیداسیون و نور uv) با دو روش پیشنهادی gcو hplcبررسی شد. نتایج حاصل از تفسیر طیف های جرمی به دست آمده از بررسی اثر حرارت بر پایداری نمونه، تولید ایزو متادون کیتیمین را به عنوان محصول تخریبی تأیید کرد. علاوه بر این در تمام موارد بررسی پایداری نتایج نشان داد، متادون پایداری کمتری نسبت به متادون هیدروکلراید دارد، که می توان آن را به حضور ناخالصی ها در نمونه مرتبط دانست. واژگان کلیدی: متادون، ناخالصی، کروماتوگرافی گازی، کروماتوگرافی مایع، پایداری